მსოფლიოს თეოლოგიური საწავლებლების რეიტინგი (2019 წლის მიხედვით)

• ჰარვარდის უნივერსიტეტი (აშშ)
• ნოტრ დამის უნივერსიტეტი (აშშ)
• ოქსფორდის უნივერსიტეტი (დიდი ბრიტანეთი)
• კემბრიჯის უნივერსიტეტი (დიდი ბრიტანეთი)
• დარემის უნივერსიტეტი (დიდი ბრიტანეთი)
• ტუბინგენის უნივერსიტეტი-Eberhard Karls Universität Tübingen (გერმანია)
• იელის უნივერსიტეტი (აშშ)
• ლუვენის უნივერსიტეტი-Université Catholique de Louvain (ბელგია)
• დაკის უნივერსიტეტი (აშშ)
• ჩიკაგოს უნივერსიტეტი (აშშ)
• ბოსტონის კოლეჯი – Boston College (აშშ)
• კალიფორნიის უნივერსიტეტი – UCB (აშშ)
• პრინსტონის უნივერსიტეტი (აშშ)
• ლუვენის უნივერსიტეტი – KU Leuven (ბელგია)
• ვრიჟეს უნივერსიტეტი (ამსტერდამი)
• ტორონტოს უნივერსიტეტი (კანადა)
• ედინბურგის უნივერსიტეტი (შოტლანდია, დიდი ბრიტანეთი)
• წმ. ანდრიას უნივერსიტეტი (შოტლანდია, დიდი ბრიტანეთი)
• სტენფორდის უნივერსიტეტი (აშშ)
• კოლუმბიის უნივერსიტეტი (აშშ)

გურამ ლურსმანაშვილი

02.05.2020

ეკლესიაში ევქარისტიისთვის სივრცე აღარ რჩება!

ქრისტემ ჯვარცმის წინ მოწაფეები აზიარა და დაუბარა, ჩემს მოსახსენებლად თქვენც თქვენი მოწაფეები აზიარეთო. შესაბამისად, მოციქულთა მიერ დაარსებული ეკლესიებიც ,,ევქარისტოცენტრულები“ გახდნენ, ანუ კრებულები, რომელთა ამოსავალი წერტილიც ზიარება გახლდათ. იკრიბებოდნენ მორწმუნეები ჩუმ-ჩუმად, ლოცულობდნენ, ეზიარებოდნენ, საუბრობდნენ და სახლებში ბრუნდებოდნენ. იმპერია კი მათ დევნიდა, აწამებდა, კლავდა… გავიდა წლები, იმპერიამ ეკლესიის გამოყენება გადაწყვიტა, აღარ დევნიდა, დაარსდა აღმოსავლეთ რომის იმპერიაც, სადაც ეკლესია და სახელმწიფო შეთანხმებულად მოქმედებდა. მიუხედავად სასახლისა და ეპისკოპოსის კარის კულისებში მიმდინარე ჩახლართული პოლიტიკური, მზაკვრული, ბოროტი პროცესებისა, ეკლესიამ მაინც მოახერხა რომ კვლავ დარჩა ევქარისტოცენტრულად, ანუ კრებულად, რომელსაც კი ჰქონდა ბლომად პრივილეგიები, ფინანსები, გადაცდომები, მაგრამ საკუთრ მრევლს ზიარების ირგვლივ კრებდა, რომელიც ცალსახად განშორებული იყო ყოველგვარ პოლიტიკას მიწიერ საზრუნავს და მაზიარებლებს ლიტურგიის დროს ესქატაში (მეორედმოსვლის შემდგომ პერიოდში) ამყოფებდა.  სხვაგვარად რომ ვთქვათ, ეკლესია=ზიარებას და ზიარება=ეკლესიას.

 შორს რომ არ წავიდეთ, ძლევამოსილ იმპერატორ თეოდოსის დროს თესალონიკში ,,ანტისამთავრობო’’ და ძალიან მძაფრი გამოსვლები დაიწყო, ეს რომ იმპერატორმა შეიტყო გამოსვლების ,,დაშლა-დარბევის’’ ბრძანება გასცა,  შესაბამისად ასაკის, სქესის და მსოფლმხევდველობის განურჩევლად ძალიან ბევრი მონაწილე დასახიჩრდა, იყო მსხვერპლიც. ამის შემდეგ, იმპერატორი მილანში ჩავიდა და ღვთისმსახურებაზე დასწრება გადაწყვიტა. ამ დროს კი მას კარიბჭეში ამბროსი მილანელი დახვდა და ტაძარში შესვლის უფლება არ მისცა, თან დაუმატა: ,,როგორც ჩანს არ უწყი, იმპერატორო მომხდარი მკვლელობის სიდიდე, არც რისხვის დაცხრომის შემდეგ შეუცვნია შენს გონებას ჩადენილი დანაშაული. ალბათ მეუფების ძალა არ უშვებს ცოდვის შეცნობას, არამედ ძალაუფლება აბნელებს გონებას. მაგრამ გვიხმს ბუნების ცოდნა, რომ იგი მოკვდავია და წარმავალი, ასევე წინაპარი მტვრისა, რომლისგანაც ვართ წარმოქმნილი და რომლისკენაც მივედინებით. და განა მეწამულის ყვავილოვნება არ გვატყუებს, რომ დაფარული სხეულის უძლურების უმეცარი ვართ. თანაარსთ განაგებ, იმპერატორო, და, რა თქმა უნდა, თანამონებს. რამეთუ ერთი არის ყოველთა მეუფე და ხელმწიფე, ყოველთა შემოქმედი. აწ როგორი თვალებით უმზერ ჩვენი საერთო მეუფის ტაძარს? როგორი ფეხებით მიაბიჯებ ამ წმინდა იატაკზე? როგორ გაიწვდი ხელებს, რომლისგანაც ჯერ კიდევ მოწვეთავს უსამართლო მკვლელობის სისხლი? ასეთი ხელებით როგორ მიიღებ მეუფის ყოვლადწმინდა სხეულს? როგორ პირთან მიიტან ძვირფას სისხლს, რომელმაც მრისხანე სიტყვის გამო უკანონოდ დაღვარე სისხლი? წადი, და ნუ ეცდები, რომ პირველი ურჯულოება სხვებით დაამძიმო. მიიღე საკრველი, რომელი განაჩენის გამოტანას ზემოდან ეთანხმება ღმერთი, ყოვლიერების მეუფე. იგი იქნება მკურნალი და ჯანმრთელობის მომნიჭებელი”.[1]

ნესტორი, კირილე, პოლიტიკა და უკრაინაც

უკრაინის ავტოკეფალიის თემა ერთგვარ ნიშნულად იქცა, რომელზეც ეკლესიის ისტორიიდან სხვადასხვა საკითხებზე პარალელებს ვავლებთ ხოლმე. ამ ბლოგში ორი რამის თქმა მინდა: 1-თუ თემა ,,სამართლიანია’’, მასთან დაკავშირებული პოლიტიკური ინტერესები ვერ აკნინებენ მას. 2-ნებისმიერი ,,სამართლიანი თემა’’ არ გამორიცხავს მასთან დაკავშირებულ პოლიტიკურ ინტერესებს. საუბარი ზოგადი რომ არ გამოვიდეს, კარგად ნაცნობ თემას გაგახსენებთ. მოგეხსენებათ მეხუთე საუკუნეში ქრისტიანულ სამყაროში უმნიშნელოვანესი რამ მოხდა, კირილე ალექსანდრიელმა, ნესტორი კონსტანტინოპოლელის საპირწონედ ქრისტოლოგიური სწავლება შემოგვთავაზა, რომელ სწავლებასაც დღემდე ვეყრდნობით. ეს ერთი მხარეა, ,,ისტორიული სამართლიანობის’’ მხარე. მაგრამ მხოლოდ ამით იყო გამოწვეული იმ საუკუნის ნესტორიანული დავები? იქნებ მის გარდა ძალიან დიდი და სერიოზული პოლიტიკური ინტერესების თანხვდომა-დაპირისპირებაც გვქონდა, რომელმაც თავისი წილი დაღი დაასვა ამ პროცესებს. გავხსნათ კვანძები. ამ მომენტში რომის იმპერიის ეკლესიაში არსებობს პენტარქია (ხუთმთავრობა), ე.ი. იმპერიის 5 ყველაზე გავლენიანი ქალაქის მმართველი ეპისკოპოსების მთავრობა. შესაბამისად: რომი, კონსტანტინოპოლი, ალექსანდრია, ანტიოქია, იერუსალიმი.

ეპიფანე და ფილარეტი- პარალელები 1917-1918 წწ. საქართველოსთან

შესაძლოა კიევის ყოფილი მიტროპოლიტის- ფილარეტის პირადმა ამბიციებმა უკრაინის ახლადშექმნილი ავტოკეფალური ეკლესია საკმაოდ დააზიანოს. სქიზმა და განსაცდელები ეკლესიის განუყოფელი პროცესებია, სწორედ ამ დროს იწრთობა ხოლმე საეკლესიო სისავსე და ღვთისმეტყველება (არიანიზმი, ნესტორიანიზმი, ხატმებრძოლეობა…), ასევე გამოიწრთობა უკრაინის ეკლესიაც, თუმცა, მიმდინარე პროცესებმა უკრაინის ეკლესიის ჩასაფრებული მოწინააღმდეგეებისთვის სალაპარაკო გააჩინა და ჩირქს ცხებენ მის ავტოკეფალიას. ამ შემთხვევაში, უკრაინაში პრობლემას ის ქმნის, რომ ერთ მხარესაა კიევის ,,ყოფილი მიტროპოლიტი’’ ფილარეტი, რომელიც ვერ ეგუება, რომ მიტროპოლიტი ეპიფანე მის გავლენისქვეშ არ ექცევა. რეალურად ,,ორხელისუფლებიანობის’’ სიტუაციაა, რაც ახალი ავტოკეფალიებისთვის დამახასიათებელია. ქართველებმა ყველაზე კარგად ვიცით, თუ როგორ აზიანებს საეკლესიო სისავსეს ,,რანგით მეორე” პირის ,,პირველობის სურვილი”, თუნდაც ეს ,,პირველი და მეორე” კირიონი და ლეონიდე იყვნენ. შორს რომ არ წავიდეთ გაგახსენებთ თუ რა ხდებოდა საქართველოში მაშინ, როდესაც 1917 წელს ავტოკეფალია გამოვაცხადეთ. (ამ პერიოდზე იმიტომაც ვსაუბრობ, რომ ვინც მიცნობ იცის ჩემი პიეტიზმი მეოცე საუკუნის სამი პატრიარქისადმი, კირიონის, ლეონიდესა და ამბროსისადმი, შესაბამისად ტენდენციურობაშიც ვერ დამდებენ ბრალს).

1917 წელს საქართველოს პატრიარქი და მცხეთის მთავარეპისკოპოსი გახდა კირიონი (1917-1918), ამავე წელს თბილელი მიტროპოლიტი და პატრიარქის მოსაყდრე გახდა ლეონიდე (შემდგომში პატრიარქი, 1918-1921). თბილელი წირავდა სიონში, მცხეთელი პატრიარქი ანჩისხატში, ნათელი იყო 2 ეპისკოპოსის ბანაკებს შორის დაპირისპირება.

უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესიის ავტოკეფალიის ტომოსი

სულხან-საბა ორბელიანის უნივერსიტეტი,  27.02.2019, კონფერენცია – ”ავტოკეფალიის კანონიკური და პოლიტიკური ასპექტები”; გურამ ლურსმანაშვილი- ”უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესიის ავტოკეფალიის ტომოსი“;

  მოგეხსენებათ ქართულ საზოგადოებაში სერიოზული ვნებათაღელვა გამოიწვია უკრაინისადმი გადაცემულმა ავტოკეფალიის ტომოსმა. დოკუმენტის განხილვა საკმაოდ ვრცლად და დაწვრილებით შეიძლება, თუმცა, ამჟამად შევეცდებით ძალიან მოკლედ გავამახვილოთ ყურადღება მხოლოდ იმ საკითხებზე, რაც ქართულ მოსახლეობას აინტერესებს, მათ შორის ტერმინებზე: შვილი და დედაეკლესია, მირონის მოხარშვა, აპელაციის უფლება, მიტროპოლიტის ტიტული და სხვა.

თავშივე ვიტყვით, რომ ნებისმიერი სახით, უკრაინის ავტოკეფალიაზე, როგორც ‘’არასრულ ან ნაკლულოვანზე მოვლენაზე’’ საუბარი სრულიად უადგილოა. ტომოსში[1] გარკვევით წერია: ‘’ჩვენ (ე.ი მსოფლიო საპატრიარქო) გადავცემთ მას (ე.ი. უკრაინის ეკლესიას) პრივილეგიებსა და ყველა სუვერენულ უფლებას, რომელიც ეკუთვის ავტოკეფალურ საეკლესიო მმართველობას.’’

გამოხმაურება რუსთაველი მიტროპოლიტ იოანეს ქადაგებაზე უკრაინის შესახებ

რუსთაველმა მიტროპოლიტმა იოანემ (გამრეკელი), სულ ახლახანს განაცხადა, რომ უკრაინაში, რეგიონებს შორის მიმდინარეობს ომი და არა რუსეთ-უკრაინას შორის.[1] ეს მხოლოდ დასაწყისია,  2019 წლის 3 თებერვლის ქადაგებაში[2], მან ყოვლადგაუმართლებელი, აბსურდული, ცილისმწამებლური და სიცრუით გაჯერებული მონაცემების კასკადი შემოგვთავაზა. შევეცდებით დეტალურად განვიხილოთ იგი.

მეუფე იოანე ბრძანებს:  ‘’მითქმა-მოთქმა იმ ტომოსის გამო, რომელიც კონსტანტინოპოლის პატრიარქმა მისცა ს-ხ-იზმატურ დაჯგუფებას’’. დავიწყოთ იმით, რომ ეს არ ყოფილა არანაირი დაჯგუფება, პირიქით, კიევში შემდგარმა გამაერთიანებელმა კრებამ სრულიად გააერთიანა მიტროპოლიტ ფილარეტის იურისდიქციაშ მყოფი პირები, მიტროპოლიტ მაკარი მალეტიჩის იურისდიქციაში მყოფი პირები და უკრაინაში მოსკოვის საეგზარქოსოს მცირე ნაწილი (საუბარია 20 მილიონზე მეტ მართლმადიდებელზე). ამას დამატებული ისიც, რომ ამ გამაერთიანებელ კრებაში მონაწილეობდნენ კანადის უკრაინული ეკლესიის (კონსტანტინოპოლის საპატრიარქოს იურისდიქცია) და აშშ-სა და დანარჩენ ქვეყნებში განფენილი უკრაინული დიასპორული ეკლესიის წარმომადგენლები. ამასთანავე, მეუფეს გვსურს შევახსენოთ, რომ არც მიტროპოლიტ მაკარისა და არც მიტროპოლიტ ფილარეტის ეკლესიიდან განკვეთა არ უკავშირდებოდა მოძღვრებით საკითხებს და მათი სქიზმაში გადასვლა დიდწილად რუსეთის იმპერიალისტური მიდგომებისადმი პროტესტმა გამოიწვია,  შესაბამისად, უკრაინაშიც ისეთივე ‘’სქიზმატურ დაჯგუფებასთან ’’ გვაქვს საქმე, როგორიც  მაგ: საქართველოს ეკლესია იყო 1917-1943 წლებში. რატომ ვერ ბედავს მიტროპოლიტი იოანე და იგივე ლოგიკით არ (ვერ) უწოდებს დასახელებულ პერიოდის საქართველოს ეკლესიასაც სქიზმატურს. გავაგრძელოთ, ‘’კონსტანტინოპოლის უმაღლესი იერარქები დადიან ეკლესია-ეკლესია და რატო? როგორ გამოვიდეთ ამ ჩიხიდან.’’   ხვდებით, რომ საუბარი ეხება მიტროპოლიტ ემანუელისა და ამფილოქიოსის საქართველოში ვიზიტს. ახლა ვნახოთ თუ რა განცხადა მიტროპოლიტმა შიო მუჯირმა მსოფლიო საპატრიარქოს წარმომადგენლების ვიზიტის შესახებ: ,,ძალიან მნიშვნელოვანი შეხვედრა იყო. ჩვენ განვიხილეთ ბევრი დეტალი. რაც მთავარია, გამოიკვეთა მათი კორექტული პოზიცია ჩვენი ეკლესიის მიმართ, რომ ისინი არ ჩამოსულან იმისთვის, რათა დაგვარწმუნონ ჩვენ, მივიღოთ ესა თუ ის გადაწყვეტილება. ასევე, მნიშვნელოვანი ის არის, რომ ჩვენს აუჩქარებლობას ამ ეტაპზე, რა პოზიციაც გვაქვს, სრული გაგებით ეკიდებიან. ეს მიტროპოლიტმა საუბრისას რამდენჯერმე გაიმეორა და ეს მნიშვნელოვანია ჩვენთვის”.[3] შესაბამისად, საქართველოს ეკლესიის წმინდა სინოდის ორი წევრი, მეუფე შიო და მეუფე იოანე, ერთი კონკრეტული მოვლენის შესახებ გვთავაზობენ ორ და სრულიად განსხვავებულ ინფორმაციას და შეუძლებელია ორივე სიმართლე იყოს. ჩვენი ცნობით, სიმართლეს შეესაბამება მიტროპოლიტ შიო მუჯირის პოზიცია, შესაბამისად, ან მიტროპოლიტი იოანე გამრეკელი წარმოადგენს საპატრიარქოში გამართული შეხვედრის ჩანაწერს, სადაც დადასტურდება რომ მსოფლიო საპატრიარქოს წარმომადგენლები აღიარებენ ‘’ჩიხში შესვლას’’ და გვთხოვენ, რომ იქიდან გამოსვლაში დავეხმაროთ, ან დადასტურდება, რომ მის მიერ მოყვანილი ფაქტები უზუსტობაა და ცილისწამება.

როგორ მანიპულირებს რუსეთი საქართველოზე დიპტიქის თემით

თუნდაც მიტროპოლიტ ალფეევის ბოლო ინტერვიუც საკმარისია იმის დასტურად, თუ როგორ მანიპულირებს ჩვენზე რუსეთი დიპტიქით. საკითხი საკმაოდ ჩახლართულია, რასაც ხალხი უმეტესწილად ვერ იგებს და ამით კრემლი კარგად სარგებლობს. შევეცადოთ მარტივი ენით გადმოვცეთ ეს ყველაფერი. რუსეთი მართლა მეექვსე ადგილზე გვიხსენიებს და კონსტანტინოპოლი მართლა მეცხრეზე. რატომ?

კვანძი N1- მეცხრეზე იმიტომ კი არ გვიხსენიებს კონსტანტინოპოლი, რომ ეს ადგილი მოგვაკუთვნა, არამედ იმიტომ, რომ ვერ გაიგო ჩვენგან რას ვითხოვთ და სანამ გამაგებინებთ რა გსურთ და რაზე დაყრდნობით, საპატრიარქოების თანრიგში ბოლო იყავითო.

კვანძი N2- რატომ ვერ გავაგებინეთ? მოკლედ, კონსტანტიოპოლს ვუმტკიცებთ, რომ ვართ უძველესი ავტოკეფალია, უძველესი საპატრიარქოთი, რომელიც 1811 წელს რუსებმა გაგვიუქმეს, ამიტომ 1990 წლის ტომოსით უძველესი ავტოკეფალია უნდა გეცნოთ და ჩვენი უძველესივე საპატრიარქო სტატუსი და მეექვსე ადგილზე უნდა დაგვსვათო. კონსტანტინოპოლი გვეკითხება, დავუშვათ გაქვთ არგუმენტები უძველესი ავტოკეფალიისა და საპატრიარქოსი, თუ იგი რუსეთმა გაგიუქმათ, გამოდის რომ მეექვსე კი არა, მეხუთე ადგილი უნდა მოითხოვოთ, თუ არ ითხოვთ მე რაღა შუაში ვარო. არიან მართლები? ვაღიაროთ რომ არიან.

N3- რუსეთისთვის სავსებით მისაღებია ჩვენი მეექვსეობა, შესაბამისად თავის გავლენის ქვეშ მყოფ ორ ეკლესიას (სერბეთსა და ბულგარეთს) ნებისმიერ დროს მხარს დააჭერინებს ამ საკითხზე, ე.ი. გადაწევს უკან. მაგრამ აქაა რუმინეთის ეკლესია, რომელიც ამბობს, თქვენ თუ იმას ვერ ბედავთ, რეალურად აღიაროთ რომ რუსეთმა წაგართვათ მეხუთე ადგილი, მე რა ვალდებული ვარ ჩემი ადგილი დაგითმოთ და თქვენს გამო უკან გადავიწიოო. მართლებიც არიან.

N4- ყველაფერი მარტივი ჩანს, აბა ჩვენი პრობლემა სადაა?ვის არ სურს ამ საკითხზე ერთხელ და სამუდამოდ ნათელი მოეფინოს? რა თქმა უნდა რუსეთს და ამიტომაც ვართ გაურკვევლობაში. რატომ? ჩვენს ავტოკეფალიასთან დაკავშირებით არსებობს 3 მოსაზრება: A- ავტოკეფალია მეხუთე საუკუნეში მივიღეთ. B- ავტოკეფალია მეთერთმეტე საუკუნეში მივიღეთ. C- ავტოკეფალია არასდროს გვქონია, ვიყავით დამოუკიდებლები (განსხვავებაა მათში) და რეალური ავტოკეფალია მივიღეთ 1990 წელს, როდესაც კონსტანტინოპოლმა ჩვენ მიერ 1917 წელს გამოცხადებლი ავტოკეფალია აღიარა. ამ სამიდან არცერთი პოზიცია არ მოწონს რუსულ ”ძერჟავას”, ამიტომაც დღემდე ვერ გავიგეთ რა გვინდა, არც მოგვცემს უფლებას გავიგოთ სანამ მის გავლენისქვეშ ვართ. განვიხილოთ სათითაოდ თუ რატომ არ მოწონს:

მიტროპოლიტ მაკარი მალეტიჩის ხელდასხმის ჯაჭვი

რუსული იდეოლოგიური მანქანა აქტიურად მუშაობს მაკარი მალეტიჩის ხელდასხმის ”არაძალმოსილების” შესახებ, რადგან შეუძლებელია იგივე თქვან მიტროპოლიტ ფილარეტის შესახებ, იმ მარტივი მიზეზის გამო, რომ ეს უკანასკნელი არის მიტროპოლიტ ონუფრის, პატრიარქ კირილეს და კიდევ ბევრის ხელდამსხმელი. შესაბამისად, ეს მანქანა აქტიურად ავრცელებს, რომ მაკარი მალეტიჩის ხელდასხმა, რუს ეპისკოპოსთნ ერთად აღასრულა ვინმე ჩეკალინმა, რომელიც არის კრიმინალი და საერთოდ არაა ეპისკოპოსი. თავიდან, როდესაც ეს ამბავი შევიტყვე, ვფიქრობდი, რომ არ არსებობდა კონკრეტული მასალები, მიტროპოლიტ მაკარი მალეტიჩის ხელდასხმის შესახებ, ან ვინმე ჩეკალინის მიერ აღსრულებული ”მღვდელმოქმედებების გამოსწორების” შესახებ. ახლა კი, უკვე, ”მოპასუხე მხარეა” ვალდებული წარმოადგინოს ყოველივე ქვემოთჩამოთვლილის საპირისპირო მასალები.

დავიწყოთ მიტროპოლიტ მაკარის ხელდამსხმელთა ჯაჭვის შესახებ:

პასუხი მამა ლონგინოზ სუარიშვილს, მსოფლიო საპატრიარქოს სინოდის გადაწყვეტილების შესახებ

            წინამდებარე პუბლიკაციაში გვსურს გამოვეხმაუროთ მამა ლონგინოზ სუარიშვილის მოსაზრებებს მსოფლიო საპატრიარქოს უკანასკნელი სინოდის შესახებ,[1] რომელსაც (მოსაზრებებს) ინტერნეტით გავეცანით და ინტერნეტითვე ვუპასუხებთ.  საკუთარი მიმოხილვის ბოლოს დეკანოზი სვამს რიტორიკულ შეკითხვას: ,,შემთხვევით, ხომ არ დაარღვია კონსტანტინეპოლმა ზემოთ აღნიშნული პრინციპი?”  დასაწყისშვე ვიტყვით, რომ მსოფლიო საპატრიარქოს ამ შემთხვევაში არანაირი პრინციპი არ დაურღვევია. შევეცდებით აგიხსნათ თუ რატომ.

მამა ლონგინოზი წერს: ,,კონსტანტინეპოლი, სხვა ადგილობრივი ეკლესიებისა თუ ცალკეული მაღალი იერარქებისათვის, წარმოადგენს საბოლოო და უმაღლეს სააპელაციო სასამართლო ინსტანციას, ეს ნამდვილად ასეა. მსგავსი უფლება, ჯერ კიდევ 341 წლის სარდიკიის ადგილობრივმა კრებამ მიანიჭა რომის ეკლესიის მეთაურს თავისი მე-3 კანონით.’’  უპირველესად მოგახსენებთ, რომ დასახელებული სარდიკიის კრება არა 341, არამედ 343 წელს გაიმართა. ვგონებთ, მამა ლონგინოზს მხედველობიდან გამორჩა ის ფაქტი, რომ კონსტანტინოპოლის წმინდა სინოდმა საკუთარი დადგენილება სარდიკიის კრებაზე დაყრდნობით არ გამოიტანა. შესაბამისად, მისი მთელი მოსაზრებანი ამ არასწორი მიმართულებითაა განვითარებული. მოდით, დეტალურად განვიხილოთ ისინი. კანონისტები მარტივად თანხმდებიან, რომ სარდიკიის კრების (343 წ.) კანონების ხასიათი არის დროებითი და არა მარადიული.[2] კანონისტების აზრის გაცნობა აღარც დაგვჭირდება, როდესაც თავად კრების იმ კანონს წავიკითხავთ, რომელსაც მამა ლონგინოზი ციტირებს: ,,თუ ივარაუდება, რომ რომელიმე ეპისკოპოსი რაიმე საქმის გამო უნდა დაისაჯოს და თვითონ კი ეგონოს, რომ მტყუანი არ არის, არამედ ნამდვილად მართალია, უნდა განახლდეს სასამართლო საქმე, თუ თქვენს სიყვარულს უნდა, პატივი ვცეთ პეტრე მოციქულის ხსენებას და მისწეროს მან იულიუს რომის ეპისკოპოსს. თუ ეს უკანასკნელი დაინახავს, რომ საჭიროა საქმის ხელახლა განხილვა, მეზობელი სამთავროს ეპისკოპოსებისგან გამოუყოფს საქმის განმხილველთ.’’ (სარდიკ 3.). თავადაც ხედავთ, რომ საუბარია რომის კონკრეტული ეპისკოპოსის, იულიუსის შესახებ, რომ მისი (იულიუსის) მმართველობის პერიოდში, მსგავსი პრობლემის გადაწყვეტა ამ ფორმით უნდა მოხდეს. ეს უფლება ინსტიტუციონალურად კი არ ებოძა რომის საყდარს, არამედ კონკრეტული ვითარებიდან გამომდინარე მიენიჭა მის მმართველ ეპისკოპოსს, რაც კანონების დროებით ხასიათზე მიანიშნებს. რომის პაპი იულიუს I პეტრეს საყდარზე, როგორც გვახსოვს, 337-352 წლებში იმყოფებოდა, სარდიკიის კრება კი 343 წელს გაიმართა. შესაბამისად, რომელიმე საპატრიარქოს რომ 344-352 წლებში მოეხნა მიტროპოლიტ ფილარეტისთვის ანათემა, მამა ლონგინოზს აუცილებლად დავეთანხმებოდით, მაგრამ რადგან ამ პერიოდიდან 1 600  წელზე მეტია გასული, უბრალოდ არ შეგვიძლია სასულიერო აკადემიის დეკანის მსჯელობას მივყვეთ.

ათონის წმინდა მთის სხვა ათონი

შესავალი

          მე იმ ბედნიერ სტუდენტთა რიცხვს მივეკუთვნები, რომელსაც სემინარიაში სწავლის დროსვე უცხოეთის რამდენიმე ქვეყნის სასწავლებელში შეეძლო სწავლის გაგრძელება, მათგან საბერძნეთი ავირჩიე, რაც მრავალმა ფაქტორმა განაპირობა, ერთ-ერთი კი ის იყო, რომ მინდოდა მეც იმ ქვეყანაში და იმ კულტურასთან სიახლოვეში ვყოფილიყავი, რომლიდანაც ქართველმა მთაწმინდელმა ბერებმა უდიდესი საგანძური გვითარგმნეს ქართულად, რაც აგერ უკვე მერამდენე საუკუნეა შეუფასებელ დახმარებას გვიწევს. ათონისადმი ჩემს განცდებზე დიდხანს შემიძლია ვისაუბრო, ასევე იმ განუზომელ სულიერ სარგებელზე, რომელსაც იქ მლოცველი ბერებისგან იღებს მთელი ქვეყანა, მაგრამ ვფიქრობ ეს ყოველივე ჩემ გარეშეც იცით. ამ თემაში მინდა ათონი ცოტა სხვა კუთხითაც დაგანახოთ, რომელი კუთხეც ბევრმა იცის, მაგრამ ხმამაღლა დაწერაა ერიდება, ალბათ იმიტომ, რომ პიროვნულ რეიტინგზე (და არა მხოლოდ) ცუდად იმოქმედებს. მე მაინც დაწერ. საქმე იმაშია, რომ ათონის მთიდან სულიერი სარგებელის გარდა, სხვა რამეც შეიძლება მოედინებოდეს, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც ამ ყოველივეთი რუსული მხარეს ძალიან სერიოზულად ინტერესდება. თემაში შევეცდები კონკრეტული მონახაზები გავაკეთო, რომელსაც მომავალში თავად, ან ვინმე სხვა უფრო განავრცობს და უფრო მეტ რამეს მოვფენთ ნათელს.

ათონის კანონიკური სტატუსი და მითები          

            მტკიცედ მწამს, რომ ნებისმიერი რამის შესახებ არსებული ინფორმაციის სიმწირე ტრაგიკულ შედეგებს ქმნის. იგივეს ვიტყოდი ათონის შესახებაც, რომელსაც რატომღაც ძალიან ბევრმა განსაკუთრებული ‘’სულიერი სტატუსი’’ მიანიჭა. დავიწყოთ იმით, რომ ათონის მთა არაა ეკლესია, ესაა მთა, სადაც არსებობს არაერთი მონასტერი და რომელშიც ცხოვრობს უამრავი ბერი. იგი მეთერთმეტე საუკუნეში დაარსდა კონსტანტიოპოლის მსოფლიო პატრიარქისა და ბიზანტიის იმპერიის საერთო გადაწყვეტილებით და მაშინაც და დღესაც კონსტანტინოპოლის მსოფლიო პატრიარქის კანონიკური იურისდიქციაა. ზემოთქმულიდან გამომდინარე, არცერთი მსოფლიო კრება მასზე არ საუბრობს და არ განუსაზღვრავს რაიმე გასაკუთრებულ კანონიკურ სტატუსს. ახლო წარსულში საქართველოშივე გვქონდა ‘’თეოლოგიური დავა’’, რის ‘’გადასაწყვეტადაც’’ ათონის მთას მივმართეთ. არადა ათონის მთისთვის არავის უბოძებია სხვა საეკლესიო საქმეების ‘’დავის გადაწყვეტა’’, ასეთი პრობლემების გადაჭრის გზებზე საუბრობს მეოთხე მსოფლიო კრების მეცხრე და მეჩვიდმეტე კანონები (და არა მხოლოდ), ხოლო თუ გადაამოწმებთ თავად ნახავთ, რომ მათში ათონი არ მოიხსენება. მეორე პრობლემა წმინდად ქართული მითია, რომ ოდესღაც ათონის მთა ქართველებს გვეკუთვნოდა (მტკნარი სიცრუე, ათონის მთა ჩვენი არასდროს ყოფილა) და რომ ივერონის მონასტერში დავანებული ღვთისმშობლის ხატი მეორედმოსვლის წინ (ათონი რომ ჩაიძირება), წამოვა საქართველოში და მას იქაური ბერებიც წამოყვებიან (ზოგმა კონკრეტული ‘’ხეობაც’’ კი გაუმზადა საქართველოში ამ ბერებს). ეკლესიაში პირველად 1997 წელს მივედი და იმის მერე ეს ნარატივი მესმის, მაგრამ საიდან წამოვიდა და რაზე დაყრდნობით ამბობენ ამ მითებს წარმოუდგენელია. ბევრი რომ არ ვისაუბროთ, ათონის მთა არაა ეკლესია, იგია მთა ბევრი მონასტრით, რომელიც უნდა ემორჩილებოდეს კონსტანტინოპოლის მსოფლიო პატრიარქს.